Ponad milion firm zatrudniających powyżej pięciu osób ma obowiązek elektronicznego rozliczania się z ZUS za pośrednictwem programu Płatnik firmy Prokom. Innego programu nie ma. Płatnik pracuje tylko pod systemem Windows, więc wszyscy przedsiębiorcy muszą komputer z takim systemem kupić, nawet jeśli go nie potrzebują (bo używają Macintoshy albo Linuksa). Oryginalny system Windows XP w pudełku kosztuje ok. 1 tys. zł.
Grupa programistów z Ruchu Wolnego Oprogramowania postanowiła stworzyć konkurencyjny program do rozliczeń z ZUS. Tak powstał projekt Janosik. Aby jednak przesłać dane do ZUS, trzeba wiedzieć, jak program komunikuje się z systemem Zakładu.
Ale tych informacji ZUS nie chce udostępnić. Właścicielem praw autorskich do protokołu szyfrującego jest Prokom - twierdzą przedstawiciele Zakładu. Powołując się na Ustawę o ochronie danych osobowych, ZUS twierdzi także, że ujawnienie tego protokołu stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa danych osobowych z bazy Zakładu.
Ruch Wolnego Oprogramowania pozwał ZUS do sądu, domagając się ujawnienia protokołu transmisji Płatnika. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odrzucił jednak pozew organizacji, a w czwartek NSA podzielił ten pogląd i oddalił skargę kasacyjną. Sąd uznał, że powołanie się przez ZUS na Ustawę o ochronie danych osobowych wystarczy, by skargę można było oddalić. Nie ustalił jednak, czy ujawnienie protokołu naruszyłoby tę ustawę, czy nie. Zamyka to ostatecznie drogę administracyjną postępowania.
- Wygląda na to, że wystarczy się powołać na Ustawę o ochronie danych osobowych, aby wyłączyć kontrolę administracyjno-prawną. Ogranicza to prawa obywatelskie - uważa Zdzisław A. Kaleta, prawnik reprezentujący RWO-ISOC. - To oznacza, że całą ustawę o dostępie do informacji publicznej można wyrzucić do kosza - powiedział Artur Skura, jeden z założycieli RWO.
Ale to nie koniec batalii o Płatnika. Najprawdopodobniej w październiku sąd rozpatrzy pozew jednego z twórców Janosika, Sergiusza Pawłowicza z Wrocławia, który domaga się ujawnienia protokołu transmisji Płatnika. Poza tym zgodnie z projektem Ustawy o informatyzacji do końca 2006 r. ZUS będzie musiał pozwolić na rozliczanie się za pomocą innych programów.
