O tym się mówi: Anti-Counterfeiting Trade Agreement (ACTA)

Kto: Głównie USA i kilka zaproszonych państw. Co: porozumienie międzynarodowe dotyczące zwalczania naruszeń własności intelektualnej. Kiedy: trwają negocjacje, a temat porozumienia pojawił się ponoć w agendzie lipcowego szczytu G8 w Tokio; po ostatecznym ustaleniu treści reszta państw ma otrzymać "propozycję nie do odrzucenia". Jak: no, tu są różne komentarze, wiele z nich uderza w dość "zaniepokojone tony": mówi się o kryminalizacji większości zachowań, powszechnie pojawiających się w internecie. Mówi się też o tym, że "nowy porządek" ma wprowadzić coś na kształt globalnego państwa policyjnego ze służbami mającymi transgraniczne kompetencje w obszarze zwalczania naruszeń praw własności intelektualnej, przy czym z dokumentów wynika silny nacisk na "prywatyzację" organów ścigania, większy wpływ prywatnych grup doradczych, etc... Złota Płyta przyznana niedawno przez IFPI dla naszych chłopaków ze straży granicznej nabiera głębszego sensu.

W 2007 roku przedstawiciele grupy państw zaczęli negocjować kształt nowego, międzynarodowego porządku ochrony własności intelektualnej. Zaangażowane w to są głównie Stany Zjednoczone, Komisja Europejska, Japonia i Szwajcaria. Do negocjacji zaproszono później również Kanadę, Australię, Koreę, Meksyk oraz Nową Zelandię. Pewne "sugestie" (Discussion Paper) dotyczące nowego traktatu przesłano podobno do konsultacji do kilku osób z branży "własności intelektualnej", jednak - co się podkreśla - pominięto organizacje społeczne, które działają "w interesie publicznym". Organizacje te starają się śledzić postępy prac i np. IP Justice opublikowała w marcu swoje stanowisko IP Justice White Paper on the Proposed Anti-Counterfeiting Trade Agreement (ACTA). Tam zwraca uwagę, że treść propozycji nie jest publicznie znana, nie są znane dokumenty robocze, etc. Swoje uwagi organizacja ta opierała na niejasnych notatkach prasowych, które pojawiały się w różnych miejscach, jak na przykład takiej z 2007 roku: Ambassador Schwab Announces U.S. Will Seek New Trade Agreement to Fight Fakes.

22 maja 2008 roku w serwisie WikiLeaks opublikowano "Discussion Paper on a Possible Anti-Counterfeiting Trade Agreement". Jak się komentuje - proponowany traktat uderzy m.in. w takie witryny jak WikiLeaks, które publikują treści poufne (a tajemnice prawnie chronione należą do kategorii własności intelektualnej, a to na podsawie porozumień TRIPS). Innymi witrynami, które staną się celem po przyjęciu traktatu w skali globalnej będzie the Pirate Bay.

Opublikowany przez WikiLeaks dokument (PDF) ma 4 strony. We wstępie mówi się w nim, że naruszenia praw własności intelektualnej zniechęcają legalny biznes (oraz pracowników tego biznesu) do pracy, powodują spadek innowacyjności i kreatywności, powodują zagrożenia życia i zdrowia obywateli, stanowią źródło utrzymania dla organizacji przestępczych oraz powodują straty dla państw w formie braku wpływów z podatków. Pojawiają się tam takie określenia jak "strong IPR protection", "combat global infringements of IPR". Wskazuje się potrzebę zacieśnienia współpracy międzynarodowej, w szczególności przez łatwiejszą wymianę informacji pomiędzy służbami odpowiedzialnymi za ściganie przestępst ("law enforcement authorities") ale też innymi organizacjami, w tym "Customs and other relevant agencies". Gdy pisze się o potrzebie stworzenia nowego porządku prawnego wspomina się o tym, iż również "private citizens" muszą mieć skuteczniejsze narzędzia do efektywnego pociągnięcia naruszycieli do odpowiedzialności ("most up-to-date tools necessary to effectively bring counterfeiters and pirates to justice"). W propozycjach pokazano też przykładowe sytuacje, które powinny być regulowane traktatem. Wśród nich np. szkolenia dla krajów rozwijających się, asysta techniczna, która pomoże w skuteczniejszym zwalczaniu przestępczości, cykliczne spotkania pomiędzy przedstawicielami władz a prywatnymi grupami doradczymi ("public/private advisory groups"), które odbywałyby się w celu wymiany doświadczeń w ramach najlepszych praktyk ("share best practices"). W części "Enforcement Practices" również wymienia się nieformalne spotkania: "Formal or informal public/private advisory groups" (czytam to i notuję i już widzę, że taka propozycja traktatu międzynarodowego to "mistrzostwo świata", np. "sharing of information with the public should be without prejudice to the need to protect investigative techniques, confidential law enforcement information, and privacy rights"). Pojawiają się również propozycje związane z ochroną technicznych zabezpieczeń przed usuwaniem (por. Stado może przejść przez dziurę po sprytnej krowie, czyli CSS nie jest "skutecznym" zabezpieczeniem czy "All your base are belong to us" czyli walka o hex odbezpieczający HD-DVD i Blu-Ray), nowy traktat będzie się najprawdopodobniej zajmował również "problemem" szyfrowania przez obywateli przechowywanych przez nich danych, bo przecież to chyba nie w porządku, że ludzie utrudniają legalnie działającym organom ścigania ich pracę (por. Szyfrujesz? Ujawnij klucz, albo więzienie.).

Poza tym, jedną z propozycji jest również wprowadzenie zasady, że organy ścigania mogą zacząć działać ex officio, czyli z ustawy. Dziś przestępstwa przeciwko np. prawu autorskiemu wymagają stosownego wniosku o ściganie, które składają uprawnieni. Propozycja idzie zatem w tym kierunku, by jeszcze bardziej zaprząc aparat państwowy do ścigania naruszeń praw własności intelektualne (to kolejny krok po tym, jak ciężar ochrony "własności intelektualnej" przenoszony był stopniowo ze sfery cywilnoprawnej do karnoprawnej, a teraz proponuje się, by zautomatyzować działania prewencji karnej; por. Sąd nad prywatyzacją organów ścigania, 752 zarzuty, chociaż postawiono dopiero "pierwsze". Jack Sparrow zatrzymany. - to ostatnie w kontekście "osób przybranych przez prowadzącego czynność", a konkretnie komentarz: Wóz przed koniem).

Proszę przy tym pamiętać, że pojęcie "własności intelektualnej" ma nieostre granice, zaś kryminalizacja pewnych działań napotyka szereg problemów, w szczególności w związku z wynikającym z aksjologii np. prawa autorskiego dozwolonym użytkiem (a w USA z doktryną fair use (por. Trzystopniowy test - notatki i spostrzeżenia dnia drugiego, Dziś w Sejmie o społeczeństwie w kontekście napisów i innych wydarzeń.

Poza prywatyzacją policji jest też istotny Konflikt: czynności operacyjne policji – prawa zasadnicze jednostki. Jeśli dopuszcza się myś, że stworzy się prywatne policje (o czym była już mowa przy okazji europejskiej dyskusji na temat IPRED: por. Albo konsument, albo osadzony, czyli europejski projekt IPRED 2, Trwają prace nad nowelami prawa autorskiego: dozwolony użytek, IPRED i zbiorowy zarząd, IPRED 2 - podgrzanie dyskusji, Parlament Europejski przyjął IPRED2 oraz Europejskie spory kompetencyjne i IPRED2), co już samo w sobie jest przerażające, to dopuszcza się myśl, o możliwej, de facto niekontrolowanej ingerencji takich prywatnych (albo "sprywatyzowanych") policji w sfery życia prywatnego obywateli, to na moją wiara w jakąś aksjologię systemu prawnego przyszły naprawdę ciężkie czasy.

Wedle wiedzy, która na razie dostępna jest publiczności: po wynegocjowaniu umowy międzynarodowej w gronie głównych "graczy" - treść traktatu będzie zamrożona, a inne kraje "zaproszone" do przyłączenia się do takiego porozumienia. Sposób negocjacji w tej sprawie nazywa się w komentarzach: złożeniem propozycji nie do odrzucenia (An Offer Countries Can't Refuse), nawiązując do słynnego wątku z Ojca Chrzestnego (pamiętacie głowę konia w łóżku filmowego producenta?).

Wśród państw w trudnej sytuacji wskazuje się Kanadę, która chce wprowadzić reformę prawa własności intelektualnej, idącą wbrew propozycjom ACTA. Podnosi się w komentarzach, że po podpisaniu porozumienia w lipcu reformy w Kanadzie mogą zostać wstrzymane. W tym tygodniu (pod wpływem ujawnienia dokumentów w WikiLeaks) zaczęła pisać: rząd potajemnie negocjuje traktat, który radykalnie ograniczy prawo do prywatności, wpłynie na to, w jaki sposób Kanadyjczycy będą przekraczać granice, sprawi, że treści zgromadzone w komputerach przenośnych, ipodach i innych przenośnych urządzeniach staną się nielegalne. Podnosi się również, że na mocy traktatu przedsiębiorstwa świadczące usługi elektroniczne będą musiały gromadzić dane o obywatelach i to bez wyraźnej decyzji sądu. Podnosi się, że porozumienia federalne nie wymagają późniejszej aprobaty reprezentacji obywateli pochodzących z wyborów (Parlament). Na mocy porozumienia stworzony zostanie ponadnarodowy regulator, a straże graniczne wielu państw przeistoczą się w policje własności intelektualnej (swoją drogą zaczynam rozumieć nadanie Polskiej straży granicznej prestiżowej, chociaż pierwszej w Unii Europejskiej nagrody "Złotej Płyty"; por. Złote blachy i płyty: MSWiA twierdzi, że wszystko jest w porządku... oraz "Złota Płyta IFPI" dla sudeckiej straży granicznej i ministerstwo się tym chwali).

Po stronie USA za traktat odpowiedzialne jest biuro the Office of the US Trade Representative (USTR). Struktura propozycji nowego traktatu podobna ma być do innych porozumień animowanych przez USA, np. the North American Free Trade Agreement (NAFTA). Jeśli chodzi o spotkanie G8, to dostępna jest agenda spotkania: Japan's 2008 G8: Plans for the Hokkaido Toyako Summit. Są jednak też głosy inne: "The G8 and ACTA are separate and distinct" - miał powiedzieć jeden z amerykańskich urzędników...

WikiLeaks stawia pytanie: "Who is really behind ACTA?" (kto w rzeczywistości stoi za propozycjami ACTA?). I podpowiada odpowiedź: Follow the money ("podążaj za pieniędzmi", sugestia Deep Throat (Głębokiego Gardła) znana z afery Watergate):

Rep. Howard Berman (D-CA)

Top four campaign contributions for 2006:

Time Warner $21,000
News Corp $15,000
Sony Corp of America $14,000
Walt Disney Co $13,550

Top two Industries:

TV/Movies/Music $181,050
Lawyers/Law Firms $114,200

Other politicians listed also show significant contributions from IP industries.

Odwiedź również następujące źródła:

• Check That MP3 Player at the Border: ACTA Could Bring Tough New Copyright Laws
• Coming soon: Ipod checks
• Canada: We'll search your iPod for infringing media
• Will proposed treaty make border agents copyright cops?
• A Little Sunshine Brings Out Rapid And Well Deserved Anger Towards ACTA Treaty
• Embattled ACTA Negotiations Next Week In Geneva; US Sees Signing This Year
• Porozumienie ACTA: koniec legalnego P2P i kryptografii dla obywateli?
• Proposed Treaty Turns Internet Into a Virtual Police State
• Copyright deal could toughen rules governing info on iPods, computers

Na ilustracji powyżej: "góra podrobionych pieniędzy", zdjęcie z notatki policyjnej: Fałszowali banknoty